Risk Haritasını Çizmek: KOBİ’ler için Cari Hesap Risk Yönetimi
Risk yönetimi, her ölçekteki işletmenin başarısı için kritik öneme sahip bir disiplindir. Kusursuz bir tedarik ve satış zinciri, etkileyici bir pazarlama stratejisi ve sağlam bir üretim hattı ne kadar önemli olsa da tahsilatlarda yaşanan aksaklıklar tüm bu emekleri boşa çıkarabilir. İşte tam da bu noktada risk yönetimi devreye girer ve işletmenizi olası tehlikelere karşı korur.
Risk Yönetimi Nedir?
Committee of Sponsoring Organizations (COSO) tarafından yapılan tanıma göre risk yönetimi;
- Şirketi etkileyebilecek potansiyel olayları tanımlama
- Riskleri şirketin kurumsal risk alma profiline uygun olarak yönetme
- Şirketin hedeflerine ulaşması ile ilgili olarak makul bir derecede güvence sağlama amacıyla oluşturulmuş bir sistemdir. Bu sistem, şirketin yönetim kurulu, üst yönetimi ve tüm çalışanları tarafından uygulanır ve stratejilerin belirlenmesinde kullanılır.
Müşteri Risk Yönetimi: Tahsilatlarda Güvence
Müşteri risk yönetimi, risk yönetiminin bir alt dalı olarak satın alma sonrası tahsilat sürecinde ortaya çıkabilecek riskleri kapsar. Her işletmenin kendine özgü işleyişi ve risk profilleri olduğu için alınacak önlemler de buna göre değişiklik gösterir. Önemli olan riskler ortaya çıkmadan önce onları kontrol altına almak ve sürece müdahale edebilmektir.
Örnek: Diyelim ki yeni bir ürününüz var ve satış ekibiniz bu ürünü müşterilerinize tanıtmak ve satışları artırmak istiyor. Satış ekibinin, iletişim kurduğu müşterilerin geçmiş bilgilerine hakim olması ve buna göre bir strateji belirlemesi önemlidir. Örneğin, cari hesaplarda gecikme veya ödeme yapmama gibi geçmişi olan müşterilere karşı daha temkinli bir yaklaşım benimsenebilir.
Risk Yönetiminin Faydaları
- Finansal kayıpları önler: Tahsilatlarda yaşanan aksaklıklar ve alacakların tahsil edilememesi, işletmenizin finansal istikrarını tehdit edebilir. Risk yönetimi, bu tür riskleri önceden belirleyerek ve gerekli önlemleri alarak finansal kayıplarınızı önlemenize yardımcı olur.
- Karlılığı artırır: Risk yönetimi, tahsilat risklerini azaltarak ve işletmenizin finansal istikrarını sağlayarak karlılığınızı artırmanıza katkıda bulunur.
- İşletmenizin itibarını korur: Tahsilat problemleri ve yasal süreçler işletmenizin itibarını zedeleyebilir. Risk yönetimi, bu tür problemleri önleyerek itibarınızı korumanıza yardımcı olur.
- Daha iyi karar vermenizi sağlar: Risk yönetimi, risklerin ve olası etkilerin analizine dayalı bir yaklaşım sunar. Bu sayede daha bilinçli ve doğru kararlar vermenize yardımcı olur.
Risk Yönetiminin Aşamaları
- Risklerin belirlenmesi: Bu aşamada işletmenizi etkileyebilecek tüm riskler belirlenir ve kategorize edilir.
- Risklerin değerlendirilmesi: Belirlenen risklerin olasılık ve etki değerleri analiz edilir.
- Risklere karşı planlama: Her bir risk için uygun kontrol mekanizmaları ve risk azaltma stratejileri belirlenir.
- Uygulama ve izleme: Belirlenen planların uygulamaya konması ve risklerin sürekli olarak izlenmesi sağlanır.
- Gözden geçirme ve güncelleme: Risk yönetimi sistemi düzenli olarak gözden geçirilerek güncellenir.
Risk Türleri
Her işletme, belirsizlik perdesinin ardında saklanan risklerle doludur. Bu riskler, finansal kayıplardan itibar zedelenmesine kadar uzanan geniş bir yelpazede işletmenizi tehdit edebilir. Peki, bu riskler nelerdir ve nasıl yönetilebilir?
Finansal Riskler: Likidite riski, kur riski, faiz riski ve kredi riski gibi finansal riskler, işletmenizin finansal istikrarını tehdit eder. Örneğin, likidite riski, nakit akışınızda yaşanacak bir aksaklık nedeniyle acil finansman ihtiyacına maruz kalmanıza neden olabilir.
Operasyonel Riskler: Ürün, hizmet, fiyatlama, kapasite, iş durması, kalite, marka yönetimi gibi operasyonel riskler, iş süreçlerinizin aksamasına ve verimliliğinizin düşmesine yol açabilir. Örneğin, bir üretim hatasından kaynaklı ürün geri çağırma işlemi, marka itibarınızı zedeleyebilir ve maddi kayıplara neden olabilir.
Dış Çevre Riskleri: Ürün ve hizmete olan talep seviyesi, rekabet, mevzuat ve tüketici eğilimleri gibi dış çevre riskleri, işletmenizin pazardaki konumunu ve rekabet gücünü etkileyebilir. Örneğin, rakiplerinizin fiyat indirimlerine gitmesi, satışlarınızda düşüşe neden olabilir.
Stratejik Riskler: İş modeli, yatırım değerlendirme, organizasyon yapısı ve bütçe planlama gibi stratejik riskler, işletmenizin uzun vadeli başarısını tehdit eder. Örneğin, hatalı bir yatırım kararı, maddi kayıplara ve işletmenizin hedeflerinden sapmasına neden olabilir.
Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerde Risk Yönetimi
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde (KOBİ’ler) operasyonel riskler ön plana çıkar. KOBİ’lerin sahipleri ve yöneticileri, operasyonel riskleri belirleyip analiz ederek, hangi riskleri üstlenebileceklerini, hangilerinden kaçınmaları gerektiğini ve hangilerini minimize edebileceklerini değerlendirmelidir.
Risk Yönetiminin Önemi
Risk yönetimi, işletmenizin belirsizliklere karşı direncini artırarak sürdürülebilir bir başarı elde etmenize yardımcı olur. Riskleri önceden belirleyip planlama yaparak, olası kayıpları minimize edebilir ve işletmenizin geleceğini güvence altına alabilirsiniz.
Unutmayın, riskler her zaman var olacaktır. Önemli olan, riskleri kabullenmek değil, onları etkin bir şekilde yönetmektir.
Risk Yönetimi Süreci
- Risklerin Belirlenmesi: İşletmenizi etkileyebilecek tüm riskleri belirleyin ve kategorize edin.
- Risklerin Değerlendirilmesi: Belirlenen risklerin olasılık ve etki değerlerini analiz edin.
- Risklere Karşı Planlama: Her bir risk için uygun kontrol mekanizmaları ve risk azaltma stratejileri belirleyin.
- Uygulama ve İzleme: Belirlenen planları uygulamaya koyun ve risklerin sürekli olarak izlenmesini sağlayın.
- Gözden Geçirme ve Güncelleme: Risk yönetimi sistemini düzenli olarak gözden geçirerek güncelleyin.
